Günümüz endüstrisinde kullanılan makinalar, insan hatalarını ve iş gücü ihtiyaçlarını en aza indirmektedir. Bunun yanında sanayide kapalı alan kısıtları ve yüksek hızlı üretim yapabilme özellikleri olan tasarımlar da ön plana çıkmaktadır. Bu özelliklerin sağlanması, makinalarda mekanik elemanların yanında elektronik donanım ve yazılımın kullanılmasıyla mümkün olmaktadır. Bu nedenle endüstride makina tasarımı yapabilecek kadar mekanik, tasarım sırasında elektronik donanımı ve işlevlerini belirleyebilecek kadar elektronik, kullanıcı ara yüzü tasarımı yapabilecek kadar yazılım geliştirmeden anlayan yetişmiş insan gücüne ihtiyaç görülmüş ve Mekatronik Mühendisliği Bölümü 2008 yılında kurulmuştur.
Türkiye’nin en eski mühendislik eğitim kurumlarından biri olan Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi altındaki Mekatronik Mühendisliği Bölümü ilk defa 2008-2009 Eğitim Öğretim yılında öğrenci alıp Temmuz 2020 itibariyle toplam dokuz yıl mezun vermiştir. Bölüm başlangıçta 1. ve 2. öğretim %30 İngilizce lisans programları ile hizmet vermiş, 2013’ten itibaren 2. Öğretim kapatılarak, yerine 1. Öğretim 0 İngilizce program açılmış, o da ilk mezunlarını Temmuz 2017’de vermiştir. Böylece 0 İngilizce program Temmuz 2020’de dördüncü mezunlarını vermiştir.
Bölümün yürüttüğü %30 ve 0 İngilizce lisans programları içerik olarak tamamen eşdeğerdir. Haftalık ders programı hazırlanırken bu iki programın zorunlu dersleri için ayrı şubeler açılmaktadır. Kayıt günlerinde öğrenciler ders seçerken sadece kendi programlarına tanımlı dersleri seçmelerine izin verilmektedir. Ancak, alttan dersleri bulunan düzensiz (irregular) öğrenciler 0 İngilizce program için açılan şubelerden de (ek kontenjan veya dilekçe onayı yolları ile) ders alabilmektedirler. Seçimli derslerde ise öğretim üyesi kısıtı sebebiyle çoğu şube sadece İngilizce olarak her iki program öğrencilerine de açık olmaktadır. Sonuç olarak %30 İngilizce program öğrencilerine İngilizce ders almada sınır olmayıp, öğrencilerin büyük çoğunluğu derslerini %40-50 oranında İngilizce almış olarak mezun olmaktadır.
Çok sayıda derslik, mekanik imalat atölyesi, 15 bilgisayarlı öğrenci laboratuvarı, hidrolik ve pnömatik kontrol laboratuvarı, elektrik ve elektronik laboratuvarı, motorlar ve sürücüler laboratuvarı ve sistem dinamiği-kontrol laboratuvarı ile üç adet araştırma laboratuvarı mevcuttur. 2020 Yazında öğretim laboratuvarlarına toplam 14 programlama konsolu içeren Endüstriyel Otomasyon Laboratuvarı da eklenmiştir. Bölüm faaliyetlerini YTÜ Yıldız Kampüsündeki Makine Fakültesi binasında gerçekleştirmektedir.
Güz 2020-21 yarıyılında Bölümde, %30 İngilizce lisans programında toplam 402 öğrenci vardır. İngilizce Hazırlık sınıfında ise 60 öğrenci kayıtlıdır. Bunun üstüne 0 İngilizce lisans programındaki 334 (+ İngilizce Hazırlıkta 61), yüksek lisans programındaki 84 ve doktora programındaki 35 öğrenci ile birlikte Bölümdeki toplam öğrenci sayısı 855 olmaktadır. Bahar 2016’da kapatılan 2. Öğretim programında 2020 yılı sonu itibarı ile 10 öğrenci kalmış olup, son dört yıldır 1. Öğretim öğrencileriyle birlikte ders almaktadırlar.
Bu öğrenci yükünü 4’ü profesör, 5’ü doçent ve 3’ü Dr. öğretim üyesi, toplam 12 öğretim üyesi ile 9 araştırma görevlisi kaldırmaktadır. “YÖK Gelecek” programı kapsamında Bölümümüze dört yeni dr. öğretim üyesi kadrosu tahsis edilmiş olup, yakında göreve başlayacaklardır. Bunun dışında 14 öğretim elemanı muhtelif dersleri ücretli statüde vermek üzere bölüm veya kurum dışından görevlendirilmektedir.